ESG, Bốn Lò Lửa, và "Doanh Nghiệp Vi Mô" Mang Tên Mình
Có lẽ, chúng ta đã quen với việc nhìn nhận ESG hay CSR như những khái niệm khô khan, học thuật, tách biệt khỏi đời sống thường nhật. Nhưng thực chất, chúng có thể chỉ là những “nhãn mác” mà con người đặt ra, gắn tên, phân loại, rồi tưởng rằng chúng tách biệt nhau.
Giống như việc có thể lấy một khái niệm từ thần kinh học, hay một định luật vật lý như entropy trở thành khái niệm đa ngành, sự rối loạn tăng dần, rồi áp vào kinh tế học, xã hội học, tâm lý học. Cuối cùng, tất cả cũng chỉ là những nỗ lực diễn đạt lại một nguyên lý cốt lõi:
Làm sao để một hệ thống sống được, vận hành được, không sụp đổ?
Nên với mình, ESG hay CSR hay bất kỳ chữ viết tắt nào, cũng chỉ là cách loài người cố gắng đặt trật tự lên thứ vốn luôn chuyển động.
Vấn đề không phải là khái niệm đó tên gì, mà là ai sẽ sống với nó?
Có một định kiến ngầm rằng ESG chỉ dành cho doanh nghiệp.
Còn mình nghĩ, mỗi người đều là một “doanh nghiệp vi mô” đang vận hành.
Gia đình là một tổ chức.
Một mối quan hệ là một loại “hợp đồng mềm”.
Yêu ai đó, lập gia đình, có con… cũng là một dạng khởi nghiệp.
Và giống như mọi khởi nghiệp, nó có rủi ro, chi phí, kỳ vọng và cách quản trị.
Vậy thì ESG đâu chỉ dành cho doanh nghiệp? Khi nhìn sâu hơn, những trụ cột này không hề xa lạ mà hiện diện ngay trong “doanh nghiệp vi mô” của mỗi chúng ta:
* E (Environment): Là môi trường sống mình tạo ra, không khí mình hít thở, không gian mình xây đắp mỗi ngày.
* S (Social): Là cách mình kết nối, đối thoại, giữ gìn mối quan hệ với những người xung quanh.
* G (Governance): Là kỷ luật nội tâm, là cách mình tự quản bản thân, ra quyết định và vận hành chính mình tốt hơn mỗi ngày.
Mình rất thích một điểm mà tác giả cuốn sách, anh Phạm Việt Anh, nhấn mạnh:
Không thể nào cân bằng hết ba yếu tố cùng một lúc. Chúng ta sống trong một trạng thái cân bằng động, nơi từng yếu tố được ưu tiên theo “đợt sóng” của đời sống.
Có lúc mình cần “E”, nuôi lại thân thể, chăm sóc nhà cửa, tạo không gian dưỡng lành.
Có lúc “S” nổi trội, mình cần con người, vòng tròn thân thuộc, sự lắng nghe.
Có khi lại đến lượt “G”, mình tái cấu trúc, thắt chặt, học cách vận hành chính mình tốt hơn.
Nghe có quen không? Mình chợt liên tưởng đến thuyết "Bốn lò lửa" (The Four Burners Theory) được James Clear, tác giả cuốn sách nổi tiếng "Những thói quen tí hon" (Atomic Habits):
Gia đình, bạn bè, sức khỏe, công việc. Bạn không thể đốt cháy cả bốn lò cùng lúc nếu không muốn cạn kiệt. Nhưng bạn cũng không cần “tắt” lò nào cả. Có thể chỉ cần để một vài lò cháy… liu riu. Không phải là bỏ quên. Chỉ là chưa đến lượt được ưu tiên. Vậy nên mình không còn ép bản thân “phải cân bằng hết mọi thứ”.
Mình chỉ cần tỉnh táo để tự hỏi:
Lúc này, lò nào đang cần cháy rực? Lò nào nên để yên cháy liu riu? Và có lẽ, trách nhiệm bền vững chẳng phải bắt đầu từ doanh nghiệp nào cả. Nó bắt đầu từ từng người sống có trách nhiệm, với chính mình, với người khác, và với cả không gian mình tạo ra.
Biến Đổi Khí Hậu: Góc Nhìn Đa Chiều
Biến đổi khí hậu, một vấn đề cấp bách, xuất phát từ nhiều góc độ. Từ góc độ khoa học, nó là do sự gia tăng khí nhà kính từ hoạt động con người. Về kinh tế, việc chạy theo tăng trưởng đã dẫn đến khai thác và ô nhiễm. Về xã hội, những cộng đồng dễ tổn thương nhất lại chịu ảnh hưởng nặng nề. Về chính trị, thiếu sự hợp tác và chính sách hiệu quả. Và ở góc độ cá nhân, nếu con người đều biết vạn vật là hữu hạn thì có lẽ sẽ chỉ “lấy” thứ cần dùng một cách đủ.
Nhưng có một vấn đề lớn hơn:
Trong thế giới truyền thông hôm nay, bạn không còn được thấy toàn bộ sự thật, mà chỉ thấy những gì người ta muốn bạn thấy.
Bạn được dẫn dắt đến cảm xúc. Bạn được tạo ra cảm giác. Bạn được “truyền cảm hứng”. Nhưng rồi sao?
Sau đó, bạn bắt đầu được theo dõi. Bạn bị điều hướng. Bạn bị ghi nhớ. Bạn bị kích hoạt vùng hạch hạnh nhân, nơi xử lý phản ứng cảm xúc mạnh. Lúc đó, lý trí rút lui. Và bạn… bớt hỏi lại.
Đó là mục đích của nhiều hình thức socialwashing:
Làm bạn phản ứng, thay vì tự hỏi.
Nhưng mình tin rằng, sau khi đọc cuốn sách này xong, bạn sẽ quay lại được với chính mình. Bạn sẽ phân biệt được đâu là lựa chọn đúng đắn, chính xác, cho bản thân và cho người thân yêu. Bạn sẽ không còn dễ dãi trong tiêu dùng. Bạn sẽ bắt đầu hỏi kỹ hơn, kiểm tra sâu hơn, lựa chọn có ý thức hơn. Và một khi bạn thay đổi cách tiêu dùng, thì doanh nghiệp cũng buộc phải thay đổi. Họ không thể cứ tung ra sản phẩm độc hại, không tái chế, vô trách nhiệm với môi trường hay con người. Áp lực thị trường giờ đến từ người tiêu dùng tỉnh táo, người tiêu dùng biết rõ mình đang nuôi dưỡng điều gì qua mỗi lần quẹt thẻ.
“Vì khi bạn chọn dễ dãi với chính mình,
bạn đã vô tình mở cửa cho người khác đối xử tệ với bạn.”
Cho nên đừng nghĩ quyển sách này chỉ dành cho doanh nghiệp hay người làm kinh doanh. Ngay cả bạn, một cá nhân đang sống, đang yêu, đang xây dựng một gia đình nhỏ, cũng có thể đọc để soi lại hệ giá trị của bản thân, cách mình vận hành cuộc đời, cách mình chịu trách nhiệm với chính mình và những người xung quanh. Tốt từ những điều nhỏ ở hiện tại thì tự khắc những gì lớn sẽ tốt theo sau.
Và đó là lý do mình tin, đối tượng đọc cuốn sách này sẽ rất rộng, không chỉ gói gọn trong doanh nghiệp, mà dành cho bất kỳ ai còn đang sống có ý thức trong một thế giới đầy chuyển động này.
(Thanh Trúc
Nguồn: https://www.facebook.com/share/p/1Fpz5sfuLC/)
Làm thật hay làm theo
Tôi bị lôi cuốn tham dự sự kiện bởi 2 yếu tố: 1 là tên chương trình thực sự là 1 câu hỏi rất XOÁY - giữa thật và theo.
Và 2 bởi ông trưởng lớp Minh Tôn là diễn giả khách mời của chương trình.
Và thật là sau sự kiện này tôi nghĩ bản thân tôi còn phải THEO nhiều. Bởi:
1. Tư duy mà tác giả TS Phạm Việt Anh gửi gắm qua sách: #ESG quan trọng nhưng không đặc biệt hơn. Là 1 thông điệp ĐÚNG và ĐỦ với tôi, bởi sau lưng DN thì không thể cái gì cũng phán là quan trọng hơn được.
2. Những khái niệm mới vối độc giả: Nội khử, cân bằng động, sự đồng cảm khi hiểu rằng DN vận hành cần có lợi nhuận - sống cái đã còn gì ta nói sau... nó như nói dùm nổi niềm với các tổ chức Xanh, tẩy xanh...
3. Tôi thích câu nói của 3 diễn giả 'Khoa học nên là Sự hoài nghi' nếu không ta sẽ dễ dàng 'đập' ngay ông nào bảo 'thuyết tiến hóa' Daruyn là sai rồi, không đúng nữa...
4. Có những nội dung mà chắc là mấy doanh chủ, chuyên gia #ESG sẽ hơi nhột thế bấy lâu nay là ta cố sai hay hiểu sai.
Nếu nói về điểm trừ của cuốn sách này thì có vài lời bàn:
1. Là nó không dễ nuốt từ câu từ tới khái niệm và quan điểm, bạn không cần gật hết cái tác giả nói nhưng bạn phải cần thời gian để hồ nghi.
2. 3 chân trụ ESG bị khiễng khi E khá sâu còn S thì như 'bóng phù hoa - dập dìu 1 ít tan vào hư vô'
3. Có vài điểm vấn đề mà đợi đọc xong vài lần nữa tui mới nói ^-^ giờ tui chưa nói đâu (chưa chắc để nói)
Còn giá tuy khá cao nhưng 'đắt xắt ra miếng' nên nó chưa là vấn đề cần mổ xẻ.
Tóm lại là nếu ai làm ESG nghiêm túc Hà nghĩ là cuốn sách nên đọc - phải đọc và hãy đọc.
(nguyenhatran11
Nguồn: https://www.instagram.com/p/DLwfvecPHxn/)