Một đoạn trong cuốn Dạy Con Trong Hoang Mang viết thế này: “Khi cha mẹ quá nhấn mạnh vào vai trò người hy sinh, đứa trẻ không còn là đứa trẻ nữa. Nó trở thành một chứng nhân cho sự mệt mỏi của người lớn, và thấy mình phải ‘trả ơn’ thay vì được lớn lên một cách tự do.”
Nhiều bậc cha mẹ rất "hồn nhiên" khi nói với những đứa con của mình về sự hy sinh, sự vất vả, sự cố gắng... của họ cho con của mình để đứa trẻ phải thấy rằng chúng cần "có trách nhiệm" ngoan ngoãn, nghe lời, chăm chỉ, đạt được điều này, điều nọ... để xứng đáng với những gì mà bố mẹ chúng đã làm cho chúng.
Ủa, sao kỳ vậy? Những đứa trẻ có muốn bố mẹ chúng sinh chúng ra trên đời đâu, sự có mặt của các con là do ý muốn của bố mẹ mà. Các bậc làm cha làm mẹ khi sinh con mình ra thì nghĩa vụ đương nhiên của họ là phải nuôi dạy con cái, trách nhiệm là mang đến cuộc sống tốt nhất cho con. Ủa, thế sao lại đặt "gánh nặng" về những kỳ vọng của mình lên đôi vai non nớt của con mình?
Chúng ta, những bậc cha mẹ không hề giống nhau về tính cách, năng lực, tố chất, quan điểm, sở thích, thói quen, cách sống, mục tiêu sống, động lực sống ... vậy tại sao chúng ta lại muốn đứa trẻ của mình phải giống một ai đó, phải trở thành một người nào đó, phải đạt được những thứ gì đó... trong khi chúng ta thì chưa (hoặc không).
Mỗi đứa trẻ là một thế giới riêng biệt với đầy đủ ưu-khuyết-nhược-yếu riêng, không thể áp bất kỳ đứa trẻ nào vào một "cái khuôn" nào cả. Mỗi đứa trẻ đều cần được nuôi dưỡng, chăm sóc và khuyến khích theo cách phù hợp để có thể phát huy được tối đa những mặt tích cực và hạn chế những mặt tiêu cực của nó, thậm chí, các con cần được thừa nhận và chấp nhận cả những khuyết điểm, nhược điểm theo một thái độ tôn trọng nhất định để tự các con nhận thấy và tu sửa theo cách của mình, để các con được sống theo cách của mình, được là chính mình.
Thực tế, không bố mẹ nào tránh được những lúc không kiểm soát được cảm xúc mà đối xử chưa được chuẩn mực với các con. Tôi cũng vậy, cũng không tránh khỏi những lúc cáu giận với con cái (mà đến giờ vẫn ước gì được làm lại). Cho dù ngay cả khi bộc lộ cảm xúc tiêu cực với các con của mình, thì vẫn với lý do là xuất phát từ tình yêu thương vô bờ của tôi với tụi nhỏ. Nhưng ngay cả lý do như vậy cũng chỉ là ngôn ngữ logic, không phải là và không mang đến rung cảm yêu thương, không thể dùng để biện minh cho những điều chúng ta làm, chúng ta nói chưa phải với các con. Bởi vì những đứa trẻ không quan tâm đến ngôn ngữ và tư duy logic, chúng chỉ quan tâm đến những điều mà chúng có thể cảm nhận được bằng rung động của trái tim, những điều có thể chạm bằng cảm xúc. Thế nên tất cả những điều chúng ta cần làm với con mình nên là để thể hiện tình yêu thương, nên để trái tim kết nối với trái tim, mà không phải là những điều có thể tạo áp lực lên đứa trẻ.
Vậy cha mẹ nên thể hiện thế nào? Đơn giản thôi, chúng ta đừng khiến đứa trẻ phải suy nghĩ, phải hiểu ý nghĩa của những điều chúng ta làm cho các con, mà chỉ cần bày tỏ tình cảm mà chúng ta dành cho, nghĩ đến chúng. Ví dụ:
Thay vì nói: “Mẹ đi làm vì con”; Hãy thử: “Mẹ cũng thích đi làm, và mẹ vẫn luôn muốn tối về được ôm con.”
Thay vì: “Mẹ khổ vì nuôi con lớn chừng này”; Hãy thử: “Mẹ thấy vui khi nhìn con lớn lên từng ngày, dù có mệt một chút cũng xứng đáng.”
Nếu bạn là cha mẹ... cần học cách quan sát nét mặt con khi bạn trách mắng, nhìn ánh mắt con khi bạn nói mình hy sinh, để tình yêu chỉ là tình yêu – không thể trở thành món nợ cảm xúc!
(Chia sẻ từ độc giả Pham Thuy Duong)